ไขปริศนาพิธีอุ้มพระดำน้ำเพชรบูรณ์ มากกว่าความเชื่อคือใช้สิ่งศักดิ์สิทธิ์จัดสมดุลธรรมชาติ

เมื่อวันที่ 29 กันยายน นายวิศัลย์ โฆษิตานนท์ ประธานสภาวัฒนธรรม จ.เพชรบูรณ์ กล่าวว่า ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ จ.เพชรบูรณ์ ที่จะมีการประกอบพิธีกรรมขึ้นในช่วงเช้าของวันที่ 1 ตุลาคมนี้ โดยผู้ว่าราชการจังหวัดจะอัญเชิญพระพุทธมหาธรรมราชา พระคู่บ้านคู่เมืองชองชาวเพชรบูรณ์ไปประกอบพิธีอุ้มพระดำน้ำกลางแม่น้ำป่าสัก มิใช่เพียงแค่พิธีกรรมตามความเชื่อเท่านั้น แต่ยังมีภูมิปัญญาและคุณค่าแฝงอยู่ ซึ่งเมื่อถึงวันแรม 15 ค่ำเดือน 10 ในทุกๆ ปีแล้ว การให้เจ้าเมืองมาดำน้ำ โดยจะต้องรักษาแม่น้ำป่าสักไม่ให้เน่าเสีย ถือเป็นภูมิปัญญาของคนโบราณที่จะช่วยรักษาสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะแม่น้ำป่าสักซึ่งถือเป็นเส้นเลือดสำคัญของเมืองเพชรบูรณ์

“หากเจ้าเมืองปล่อยให้มีส้วมริมแม่น้ำและปล่อยให้น้ำเน่าเสีย เจ้าเมืองก็ต้องไปดำน้ำที่เน่าเสียหรือโผล่ขึ้นมามีกองข้าวเม่าอยู่บนหัวก็ไม่รู้จะเป็นอย่างไร ซึ่งชาวบ้านไม่รู้จะสั่งเจ้าเมืองได้อย่างไง ก็ต้องใช้ประเพณีไปสั่งให้เจ้าเมืองต้องดูแลรักษาแม่น้ำป่าสัก และเมื่อแม่น้ำสะอาดโรคระบาดที่มากับน้ำก็ไม่มี ถือเป็นภูมิปัญญาอันลึกซึ้งของคนโบราณ” นายวิศัลย์กล่าว

นายวิศัลย์กล่าวอีกว่า ส่วนการที่ต้องอุ้มพระดำน้ำเพียง 2 ทิศ ได้แก่ ทวนน้ำกับตามน้ำ อาจมีปมสงสัยทำไมไม่ดำน้ำทั้ง 4 ทิศ สาเหตุก็เพราะว่าคนเพชรบูรณ์มีความผูกพันกับระดับน้ำในแม่น้ำป่าสักอย่างมาก หากน้ำสูงเกินก็จะเอ่อท่วมสวนไร่นา ถ้าน้ำน้อยก็จะเกิดความแห้งแล้ง คนโบราณอยากให้ปริมาณในแม่น้ำป่าสักอยู่ในระดับพอดี มนุษย์ไม่สามารถควบคุมธรรมชาติได้ จึงคิดวิธีเอาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ของเมืองให้ไปจัดความสมดุลธรรมชาติ

“ในการอัญเชิญพระประจำเมืองไปดำน้ำโดยเชื่อว่าหากปีไหนน้ำมากให้หันหาทางทิศใต้เพื่อปีหน้าให้น้ำน้อยกว่า ถ้าปีใดน้ำน้อยเจ้าเมืองจะหันหน้าทางทิศเหนือก่อน เพื่อให้ระดับน้ำมีปริมาณสูงขึ้น ซึ่งถือเป็นภูมิปัญญาของมนุษย์ที่อยากควบคุมธรรมชาติ แต่เมื่อมนุษย์ไม่สามารถควบคุมได้จะพยายามใช้สิ่งศักดิ์สิทธิ์มาช่วยควบคุม” นายวิศัลย์กล่าว

ประธานสภาวัฒนธรรม จ.เพชรบูรณ์กล่าวอีกว่า ประเพณีโบราณแทบทั้งหมดล้วนมีภูมิปัญญาแฝงอยู่ หากพยายามช่วยกันคลี่ออกมาและพิจารณาศึกษาให้ถ่องแท้ สิ่งเหล่านี้คงไม่ใช่เรื่องงมงาย ไม่ใช่พิธีกรรมที่ไร้สาระหรือเป็นเรื่องไสยศาสตร์แต่อย่างใด แต่ในทางตรงกันข้ามภูมิปัญญาเหล่านี้ล้วนทรงคุณค่า และสามารถนำมาปรับใช้เพื่อให้เกิดประโยชน์ ที่สำคัญทำให้เกิดการเรียนรู้กับเด็กเยาวชนได้อีกด้วย สำหรับประเพณีอุ้มพระดำน้ำในปีนี้จะเริ่มตั้งแต่วันที่ 30 กันยายน ถึงวันที่ 4 ตุลาคม โดยเฉพาะในเช้าวันที่ 1 ตุลาคม จะมีการทำพิธีอุ้มพระดำน้ำบริเวณท่าน้ำวัดโบสถ์ชนะมาร จึงอยากเชิญชวนทุกท่านให้มาสัมผัสและชื่นชมประเพณีที่ทรงคุณค่าของชาว จ.เพชรบูรณ์

ขอขอบคุณแหล่งข่าวที่มา  http://www.matichon.co.th/news/302208