ศ.ดร.พิริยะเสนอ ‘ทวารวดี’ เป็น ‘ราชธานีแห่งแรก’ เมื่อ 1,400 ปีก่อน ฟันธงอยู่ที่ ‘ศรีเทพ’ ไม่ใช่นครปฐม

ศาสตราจารย์ ดร.พิริยะ กล่าวว่า แนวคิดเรื่องทวารวดีอยู่ที่เมืองศรีเทพนี้ ศาสตราจารย์ โคล้ด ฌาคส์ (Claude Jacques) ผู้เชี่ยวชาญการอ่านศิลาจารึกกัมพูชา เคยเสนอไว้ตั้งแต่ พ.ศ.2552 โดยให้เหตุผลว่าทวารวดีเป็นเมืองของพระกฤษณะ อวตารที่ 8 ของพระวิษณุ และเทวรูปพระกฤษณะและพระวิษณุก็พบที่ศรีเทพ อีกทั้งเป็นแหล่งเดียวในไทยที่พบเทวรูปพระกฤษณะที่เป็นผู้ก่อตั้งเมืองทวารกา ซึ่งก็คืออีกชื่อหนึ่งของทวารวดี ตนจึงนําความคิดนี้มาผนวกกับข้อวินิจฉัยของพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลาภพฤฒิยากร ที่ทรงพระนิพนธ์ในวารสารของสยามสมาคม (Journal of the Siam Society) เมื่อ พ.ศ. 2482 (1939) ว่าทวารวดีเป็นชื่อของกรุงศรีอยุธยาเมื่อแรกสถาปนาจนเสียกรุง และเนื่องด้วยว่าศรีเทพตั้งอยู่ตอนกลางของแม่น้ำป่าสัก ซึ่งปลายน้ำอยู่ที่พระนครศรีอยุธยา จึงเข้าใจได้ว่า ดินแดนแถบนั้นในอดีตกาลเป็นภูมิลําเนาของชาวสยามและเป็นส่วนหนึ่งของทวารวดี

“ด้วยเหตุนี้ จึงขอเสนอว่าเมืองศรีเทพในอดีตคือกรุงทวารวดีซึ่งรุ่งเรืองอยู่ในช่วงกลางพุทธศตวรรษที่ 12-กลางพุทธศตวรรษที่ 13 ไม่ใช่นครปฐมตามที่เข้าใจกันทุกวันนี้ ศรีเทพสมควรที่จะเป็นราชธานีของอาณาจักรทวารวดี เพราะนอกจากจะเป็นแหล่งโบราณคดีแห่งเดียวที่พบเทวรูปพระกฤษณะผู้สถาปนากรุงทวารกาหรือทวารวดีแล้ว ศรีเทพยังตั้งอยู่บนแม่น้ำป่าสักซึ่งปลายน้ำอยู่ที่พระนครศรีอยุธยา

เมื่อศรีเทพเป็นราชธานีของอาณาจักรทวารวดีซึ่งเป็นอาณาจักรแรกในประวัติศาสตร์ไทย ที่มีความมั่งคั่งและเจริญรุ่งเรืองจนเป็นที่กล่าวขานของชาวต่างประเทศ จึงสมควรที่จะยกย่องให้ศรีเทพเป็นราชธานีแห่งแรกของสยาม” ศาสตราจารย์ ดร.พิริยะกล่าว

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ศาสตราจารย์ ดร.พิริยะ ได้นำเสนอแนวคิดดังกล่าวในงานบรรยายประจำปี 2564 มูลนิธิพิริยะ ไกรฤกษ์ ณ โรงแรมศิวาเทล กรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 18 ธันวาคมที่ผ่านมาอีกด้วย

ทั้งนี้ ประเด็นเรื่องที่ตั้งและศูนย์กลางของทวารวดีเป็นที่ถกเถียงกันมานาน โดย สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ และ ศาสตราจารย์ ยอร์ช เซเดส์ นักปราชญ์ชาวฝรั่งเศส สันนิษฐานว่าทวารวดีมีศูนย์กลางอยู่เมืองนครปฐมโบราณ ลุ่มน้ำท่าจีน-แม่กลอง ทางฟากตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยา ต่อมา นายมานิต วัลลิโภดม ข้าราชการกองโบราณคดี กรมศิลปากร แสดงหลักฐานวิชาการว่าโตโลโปตีในเอกสารจีน คือ ทวารวดีอยู่เมืองละโว้ (ลพบุรี) ลุ่มน้ำป่าสัก-ลพบุรี ส่วนนครปฐมโบราณคือลังเกียฉู่ในเอกสารจีน โดยเขียนบทความลงในนิตยสารศิลปากร ตั้งแต่ พ.ศ. 2515

ด้านนายพิเศษ เจียจันทร์พงษ์ ผู้ทรงคุณวุฒิ กรมศิลปากรเขียนบทความในนิตยสารศิลปากร (ฉบับมกราคม-กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561 หน้า 49-55) ว่าการพบเหรียญเงินที่นครปฐม เพียง 1 เหรียญ มีตัวอักษรคำว่า ‘ทวารวดี’ ไม่นับเป็นหลักฐานยืนยันว่านครปฐมโบราณชื่อทวารวดี เพราะเหรียญเงินเป็นวัตถุขนาดเล็กที่คนพกพามาจากที่ไหนก็ได้ ขณะเดียวกันเหรียญเงินมีอักษรว่า ‘ทวารวดี’ ยังพบที่อื่นด้วย เช่น เมืองโบราณอู่ตะเภา อ.มโนรมย์ จ.ชัยนาท ซึ่งไม่ใช่หลักฐานยืนยันว่าเมืองโบราณอู่ตะเภามีชื่อเดิมว่าทวารวดี